Czynna ochrona zagrożonych gatunków ptaków siewkowych na wyspach wiślanych

Projekt pt. Czynna ochrona zagrożonych gatunków ptaków siewkowych na wyspach wiślanych

Rozpoczynamy realizację projektu czynnej ochrony zagrożonych gatunków siewkowych w korycie środkowej Wisły. Głównym celem będzie powstrzymanie spadku liczebności obecnie najbardziej zagrożonego gatunku ornitofauny krajowej - mewy siwej (Larus canus) na jej kluczowym lęgowisku w Polsce - wyspach w środkowym biegu Wisły. Zabiegami czynnej ochrony obejmiemy również lęgowiska i lęgi: mewy czarnogłowej Ichthyaetus melanocephalus, śmieszki Chroicocephalus ridibundus, rybitwy rzecznej Sterna hirundo, rybitwy białoczelnej Sternula albifrons i ostrygojada Haematopus ostralegus - gatunków tworzących trzon, unikatowego w skali świata, zespołu ptaków koryta rzek nizinnych o naturalnym charakterze.

Lokalizacja projektu

86-kilometrowy odcinek Wisły między Puławami (km 371 szlaku wodnego) a ujściem Pilicy (km 457 szlaku wodnego) obejmujący południową i centralną część obszaru Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły PLB140004. Administracyjnie położony jest w dwóch województwach: lubelskim (powiaty: puławski i rycki) i mazowieckim (powiaty: kozienicki i garwoliński).

Czynną ochroną zostaną objęte gatunki zagrożone wyginięciem, wymienione na Czerwonej Liście Ptaków Polski: mewa siwa Larus canus, mewa czarnogłowa Ichthyaetus melanocephalus, rybitwa białoczelna Sternula albifrons i ostrygojad Haematopus ostralegus, oraz notujące w ostatnich dwóch dekadach znaczny spadek liczebności śmieszka Chroicocephalus ridibundus i rybitwa rzeczna Sterna hirundo.
Najbardziej pilnych działań wymaga mewa siwa - gatunek uznawany obecnie za najbardziej zagrożony wymarciem w Polsce (spadek liczebności o ponad 70% w latach 2007-2019). Dramatyczna sytuacja tych gatunków w korycie Wisły związana jest przede wszystkim z olbrzymią presją wizona amerykańskiego Neovision vision i lisa rudego Vulpes vulpes, w mniejszym stopniu jenota Nyctereutes procyonoides i szopa pracza Procyon lotor. Innymi zagrożeniami dla ptaków siewkowych Charadriiformes na wyspach wiślanych są: występujące w niektórych latach masowe pojawy meszek (krwiopijne owady z rodziny Simuliidae), zarastanie wysp ułatwiające penetrację lęgowisk przez skrzydlate drapieżniki, narastająca z każdym rokiem turystyka indywidualna i zbiorowa, połączona z wchodzeniem i wjeżdżaniem kładami, motorami lub samochodami na wyspy, a w przypadku mewy siwej - również bardzo niskie zróżnicowanie genetyczne ptaków w obrębie kolonii.

Proponowane działania ochronne mają za zadanie ograniczyć i neutralizować negatywny wpływ wszystkich wyżej wymienionych zagrożeń, prowadząc do wzrostu sukcesu lęgowego i zdecydowanie mniejszej śmiertelności ptaków dorosłych na lęgowiskach. Kompleksowy zakres zabiegów obejmie:

(a) redukcję liczebności wizona amerykańskiego poprzez odłowy i eutanazję oraz lisa, jenota i szopa pracza poprzez odstrzał;
(b) neutralizowanie obecności lądowych drapieżników, ludzi i bydła na lęgowiskach poprzez ogrodzenia elektryczne, a w przypadku gniazd nie ogrodzonych – w oparciu o czasową ochronę lęgów w inkubatorach i podkładanie do gniazd na wyspach drewnianych atrap jaj;
(c) odnawianie siedlisk lęgowych poprzez wypas, a w przypadku mewy siwej również
(d) zwiększanie zróżnicowania genetycznego ptaków w koloniach poprzez zamiany lęgów między gniazdami z oddalonych od siebie kolonii.

Zabiegi ochronne będą prowadzone w latach 2022-2024 w południowej części Ostoi, między Puławami a ujściem Pilicy (km. 371-458 szlaku wodnego na Wiśle). Wszystkie wyżej wymienione potrzeby i formy działań są zapisane w dokumentach zarządczych RDOŚ jako zadania ochronne na obszarze OSOP Dolina Środowej Wisły PLB140004. Zakładamy, że realizowane przez nas działania w dłuższej perspektywie powstrzymają spadek liczebności wyżej wymienionych gatunków na jednym z kluczowych ich lęgowisk w kraju.

---

Projekt posiada dedykowaną witrynę internetową: Ochrona ptaków Wisły - ochronaptakowwisly.edu.pl